Kinderen die regelmatig naar verhalen luisteren, lezen meer en beleven er plezier aan. Dat is één van de bevindingen uit “Children and Young People’s Listening in 2023” van National Literacy Trust in het Verenigd Koninkrijk. En de rol van de leraar en de ouder? Die is cruciaal.
Ondanks dat het onderzoek zich met name richt op het luistergedrag van kinderen en jongeren en de effecten op de (taal)ontwikkeling bij hen, groeit ook het leesplezier en leren kinderen genieten van verhalen uit boeken. 71.351 kinderen en jongeren van 5 tot 18 jaar uit 285 scholen in Groot-Brittannië namen deel aan dit online onderzoek.
Kinderen houden van verhalen
Elk jaar wordt kinderen en jongeren gevraagd of ze het leuk vinden om naar verhalen te luisteren. Daarbij is niet alleen gekeken naar audio, zoals luisterverhalen en podcasts, maar ook naar verhalen verteld door leraren, ouders, verzorgers of vrienden. Wat blijkt? Kinderen luisteren bij voorkeur naar verhalen die verteld worden door volwassen zoals ouders en verzorgers (59,7%) en leraren en leesconsulenten (53,4%).
Verder wordt duidelijk dat jongere kinderen méér genieten van verhalen dan tieners. Meer dan 9 van de 10 kinderen (93,4%) van 5 tot 8 jaar geven aan graag naar verhalen te luisteren die werden voorgelezen door een leraar of ouder. Dat is 69,3 procent bij 8 tot 11 jarigen. Onder kinderen en jongeren in de leeftijd van 11 tot 18 jaar geniet iets meer dan de helft van verhalen, voorgelezen door volwassenen.
Luistergedrag en zelfbeeld
Wat opvalt bij groepen kinderen waar het leesplezier en de betrokkenheid lager kan zijn, is het slechte zelfbeeld over hun eigen luistergedrag. Bijvoorbeeld jongens en kinderen die gratis schoolmaaltijden ontvangen, geloven dat ze geen goede luisteraars zijn. Zelfs als ze houden van verhalen voorgelezen door hun leraren.
Duidelijke verband tussen spreken en lezen
In dit luisteronderzoek komt ook naar voren dat er duidelijke verbanden zijn met andere geletterdheidsvaardigheden zoals spreken en lezen. Zo wil ongeveer 35,5 procent van de kinderen over het onderwerp praten met familie of vrienden. Ook geven kinderen (30,6 %) aan dat de interesse in het lezen van boeken op papier of op het scherm toeneemt na het luisteren van een luisterboek.
Voordelen van luisteren
Over het algemeen heerst het beeld ook dat kinderen ‘niets’ doen bij een luisteractiviteit. Emily Best, auteur van het rapport, zegt er het volgende over: “Te vaak wordt luisteren gekarakteriseerd als een gebrekkig gedrag bij kinderen die stil zitten, niet praten, een les verstoren of aandacht besteden aan instructies. Luisteren naar audio houdt echter zoveel meer in en heeft veel extra voordelen. In een tijd waarin het leesplezier op een historisch dieptepunt staat, is het bemoedigend om te zien dat veel kinderen en jongeren vreugde vinden in het horen van verhalen en het luisteren naar audio, en dat dit het vertrouwen en positief gedrag op andere gebieden van geletterdheid kan ondersteunen.”